Politiek lijkt steeds meer een rekensom: wie wint, wie verliest, welke groep moet tevreden gehouden worden. Het ideaal van waarden en normen – rechtvaardigheid, solidariteit, zorg voor de zwakkeren – schuift naar de achtergrond of wordt alleen nog als retoriek gebruikt.
Misschien is dat het verschil tussen politiek als beheer en politiek als richting geven. Het eerste draait om belangen en machtsevenwicht, het tweede om morele keuzes en visie.
Bauman helpt je hier goed om scherp te zien wat er gebeurt. Hij beschrijft onze tijd als vloeibare moderniteit: vaste structuren, overtuigingen en tradities lossen op. Wat vroeger houvast bood – religie, ideologie, gedeelde waarden – is minder bindend geworden. In die vloeibare toestand wordt politiek steeds meer een kwestie van korte termijn, pragmatische belangen.
Volgens Bauman verdwijnt de lange adem van waardenpolitiek omdat:
Onzekerheid domineert. In een vloeibare samenleving verandert alles snel: banen, markten, identiteiten. Politiek reageert daarop met flexibiliteit, niet met vaste principes.
Consumentisme kruipt in de politiek. Burgers worden gezien als klanten die je tevreden moet houden. Belangen wegen zwaarder dan morele oriëntatie.
Verantwoordelijkheid verschuift. Bauman benadrukt dat ethiek eigenlijk begint bij verantwoordelijkheid voor de ander. Maar in de politieke logica wordt verantwoordelijkheid verspreid en afgeschoven, waardoor ze verdampt.
Daarmee lijkt politiek meer op management van belangen dan op een gesprek over wat een samenleving zou moeten zijn.
Bauman stelt hier niet alleen een diagnose maar een oproep om de ethische dimensie van politiek terug te winnen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten